การออกแบบเป็นกิจกรรมที่ต้องใช้ประสบการณ์ความรู้เเละทักษะอย่างกว้างขวาง เพื่อที่จะเเสวงหาทางแก้ปัญหาที่ดีที่สุดภายในข้อจำกัดที่มีอยู่ การออกแบบเกี่ยวข้องกับงานเกือบทุกด้านของชีวิตต้องการการออกแบบ เช่น การออกแบบการทอผ้า การออกแบบผลิตภัณฑ์ การออกแบบภาพพิมพ์ การออกแบบภายใน ฯลฯ รวมไปถึงการออกแบบการเรียนการสอน
ความเป็นมาของการออกแบบการเรียนการสอน
การออกแบบการเรียนการสอนมีจุดเริ่มต้นจากความต้องการในการวิจัยและพัฒนาสื่อที่ใช้สำหรับฝึกอบรมกำลังคนที่ทำงานในด้านต่าง ๆ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง และต่อมามีความตื่นตัวในการพัฒนาบทเรียนแบบโปรแกรมทำให้งานด้านการออกแบบการเรียนการสอนเป็นงานที่ได้รับความสนใจมากขึ้น ผู้ที่ทำงานในด้านการออกแบบการเรียนการสอนในช่วงปี ค.ศ. 1970 ได้แก่ บุคคลที่เรียกตัวเองว่า นักจิตวิทยาการศึกษา ผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อ หรือนักออกแบบการฝึกอบรม คำว่า “การออกแบบการเรียนการสอน” เพิ่งจะนำมาใช้เมื่อช่วงปี ค.ศ. 1980 และเริ่มต้นในภาคเอกชนที่อยู่ในสายธุรกิจและอุตสาหกรรม ก่อนที่จะเข้ามาสู่ภาครัฐ เช่น ในงานด้านการสาธารณสุข การศึกษาและการทหาร
สำหรับประเทศไทย คำว่า “การออกแบบการเรียนการสอน” เป็นคำที่มีการนำมาใช้อย่างกว้างขวางในช่วงของการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษแรก (พ.ศ. 2540-2550) และต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน โดยคุรุสภา (2556)ได้กำหนดให้การออกแบบและการจัดประสบการณ์การเรียนรู้เป็นมาตรฐานความรู้และประสบการณ์ วิชาชีพของครูจะเห็นว่าการออกแบบการเรียนการสอนได้มีความสำคัญมากขึ้น ซึ่งเป็นไปในทิศทางเดียวกันทั้งการศึกษาของไทยและสากล ดังที่ริชี เคลน และเทรซี(Richey, Klein, & Tracy, 2011, p. 1)กล่าวว่า การออกแบบการเรียนการสอนได้กลายเป็นวิชาชีพหนึ่ง เช่นเดียวกับที่เป็นศาสตร์การศึกษา
การออกแบบการเรียนการสอนเกิดจากคำสองคำมารวมตัวกันคือ"การออกแบบ"เเละ"การเรียนการสอน"รวมเป็นคำว่า"การออกแบบการเรียนการสอน(Instructional Design)"นักการศึกษาด้านการออกแบบการเรียนการสอนได้ให้นิยามหรือความหมายที่เเตกต่างกันออกไปดังนี้
คิดเเละเเครี(Dick&Carey,1985)การออกแบบการเรียนการสอน คือ กระบวนการวางเเผนการเรียนการสอนอย่างเป็นระบบเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย เเละต้องมีวิธีการวัดเพื่อให้ทราบว่าบรรลุเป้าหมาย
ซีลส์เเละกลาสโกว์(Seels&Glasgow,1990)การออกแบบการเรียนการสอน คือ กระบวนการพัฒนาการเรียนการสอนอย่างเป็นระบบ ซึ่งนำเอาทฤษฎีการเรียนรู้เเละการสอนมาปรับใช้ให้เหมาะกับการเรียนการสอนเพื่อให้ได้การเรียนการสอนที่มีคุณภาพ
เเชมบอสเเละมาเกลียโร(Shambaugh&Magliaro,1997)การออกแบบการเรียนการสอนคือกระบวนการเชิงระบบที่ใช้ในการวิเคราะห์ความต้องการของผู้เรียน เพื่อผู้สอนจะได้จัดหาสิ่งต่างๆเพื่อตอบสนองความต้องการ
สมิทเเละราเเกน(Smith&Ragan,1999)การออกแบบการเรียนการสอนคือกระบวนการที่เป็นระบบในการนำหลักการเรียนรู้เเละหลักการสอนไปวางแผน สื่อ วัสดุ อุปกรณ์ เเละกิจกรรมการเรียนการสอน
กล่าวโดยสรุป การออกแบบการเรียนการสอน หมายถึง กระบวนการวางแผนการเรียนการสอนอย่างมีระบบ โดยมีการวิเคราะห์องค์ประกอบการเรียนรู้ ทฤษฎีการเรียนการสอน สื่อ หรือ กิจกรรมการเรียนการสอน รวมถึงการประเมินผล เพื่อให้ผู้สอนสามารถถ่ายทอดความรู้สู่ผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
พื้นฐานสำคัญสำคัญของการออกแบบการเรียนการสอน
1.ความต้องการในการออกแบบการเรียนการสอน
คิดและคาเรย์ กล่าวว่า ความต้องการในการออกแบบการเรียนการสอน คือ ความจำเป็นเร่งด่วนทันทีทันใด โดยยกตัวอย่างว่า นักออกแบบการเรียนการสอนจำนวน 12 คน ที่ทำงานเกี่ยวกับเตาปฏิกรณ์ปรมาณูในท้องถิ่นจะต้องมีปริญญาเทคโนโลยีการเรียนการสอนและต้องรับผิดชอบเพื่อที่จะให้เกิดความแน่ใจในคุณภาพของการเรียนการสอนทุกระดับ (Disk and Carey 1985) งานของผู้นักออกแบบการเรียนการสอน คือ นำจุดประสงค์และการเรียงลำดับของจุดประสงค์ไปสู่กระบวนการเรียนการสอนเพื่อที่จะให้เกิดความแน่ใจที่คุณภาพของการเรียนการสอน วิธีการในลักษณะนี้จะแล้วเสร็จได้ด้วยการประยุกต์ใช้กระบวนการเชิงระบบ และใช้การวิจัยและความรู้จากทฤษฎีการออกแบบการเรียนการสอน และจากสาขาวิชาอื่นๆ ดังข้อสันนิษฐานของกานเย่ บริกส์เเละเวเกอร์ ที่มีต่อการออกแบบการเรียนการสอนว่าเป็นวิธีหนึ่งที่เชื่อว่ามีความเป็นไปได้เเละมีคุณค่าโดยการออกแบบการเรียนการสอนต้องอาศัยคุณสมบัติที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
1.มีจุดมุ่งหมายต้องช่วยในการเรียนเเบบรายบุคคล
2.เป็นแผนระยะสั้นเเละระยะยาวที่จะให้ผลในการพัฒนามนุษย์
3.ควรดำเนินการด้วยวิธีด้วยวิธีการเชิงระบบที่สามารถให้ผลอันยิ่งใหญ่ต่อการพัฒนามนุษย์
4.ตั้งบนพื้นฐานของความรู้ว่ามนุษย์มีการเรียนรู้ได้อย่างไร
ดังนั้นอาจสรุปได้ว่า ความต้องการจำเป็นในการออกแบบการเรียนการสอน คือการแก้ปัญหาคุณภาพการเรียนการสอนในสถานการณ์ที่หลากหลาย เพื่อให้การเรียนการสอนมีคุณภาพด้วยวิธีการเชิงระบบที่ให้ผลอันยิ่งใหญ่ต่อการพัฒนาปัจเจกบุคคลและมนุษย์โดยทั่วไปและตั้งอยู่บนพื้นฐานของความรู้ว่ามนุษย์เรียนรู้ได้อย่างไร
2.นิยามการออกแบบการเรียนการสอน
ริตา ริชชีย์ (Rita Richey, 1986 : 9) การออกแบบการเรียนการสอนว่า หมายถึง วิทยาศาสตร์การสร้างสรรค์รายละเอียดที่ชี้เฉพาะเพื่อการพัฒนา การประเมินผลและการบำรงรักษาสถานการณ์ หรือเงื่อนไขที่อำนวยความสะดวกให้กับการเรียนรู้ในหน่วยของเนื้อหาวิชาทั้งหน่วยใหญ่และหน่วยย่อย การนิยามของริชชีย์เป็นการให้ความกระจ่างกับความสัมพันธ์ของนักวิจัยซึ่งไม่ได้เกี่ยวข้องกับการออกแบบการเรียนการสอน แต่ป็นผู้ให้ความช่วยเหลือบนพื้นฐานของความร้
ไชยยศ เรืองสุวรรณ การออกแบบการเรียนการสอนเป็นการวางแผนการเรียนการสอนอย่างเป็นระบบ เพื่อให้การเรียนการสอนบรรลุจุดหมาย จุดเริ่มต้นของการออกแบบการเรียนการสอนควรเป็นการพิจารณาองค์ประกอบเบื้องต้นของระบบ และพิจารณาสภาพทั่วไปเกียวกับการเรียนการสอน
ชีลล์และกลาสไกว์ การออกแบบการเรียนการสอนเป็นทั้งกระบวนการและสาขาวิชา ในฐานะที่เป็นกระบวนการจะเป็นการพัฒนาระบบการเรียนการสอนเฉพาะที่ใช้การเรียนรู้และทฤษฎีการเรียนการสอนที่ให้ความแน่ใจในคุณภาพของการเรียนการสอน ในฐานะที่เป็นสาขาวิชาจะเป็นสาขาความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยและทฤษฎีที่เฉพาะเจาะจงในเรื่องของการเรียนการสอนและกระบวนการในการพัฒนาความเฉพาะเจาะจงนั้นๆแการออกแบบการเรียนการสอนรวมถึง การสร้างสรรค์ความเฉพาะเจาะจงสำหรับสถานการณ์การเรียนการสอนและเพื่อการพัฒนา การประเมิน การบำรุงรักษาไว้ การเผยแพร่ อาจสรุปได้ว่า การออกแบบการเรียนการสอน หมายถึง กระบวนการปัญหาการเรียนการสอนโดยวิเคราะห์สถานการณ์หรือเงื่อนไขการเรียนรู้อย่างเป็นระบบ แล้วจึงวางแผนการเรียนการสอนอย่างเป็นระบบ เพื่อให้การจัดการเรียนการสอนบรรลุเป้าหมายโดยอาศัยความรู้จากหลายๆทฤษฎี
3.ประโยชน์ของการออกแบบการเรียนการสอน
การลงทุนที่ประสบความสำเร็จ หมายถึง การที่ผู้เกี่ยวข้องทุกคนได้รับประโยชน์หรือได้รับกำไร นักศึกษาที่เกี่ยวข้องกับการเรียนการสอนย่อมได้ประโยชน์จากการเรียนการสอนไม่มากก็น้อย ออร์แลนสกี และสตริง การออกแบบระบบการเรียนการสอน หมายถึง ความสามารถลดเวลาการเรียนการสอนรายวิชาเท่านั้นลงได้และสามารถเพิ่มประสิทธิภาพการเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี สมิธ ราแกน คิดและคาเรย์ ระบบการเรียนการสอนมีประโยชน์ต่อการจัดการเรียนการสอน ดังนี้
1) ระบบการเรียนการสอนเปรียบเสมือนพิมพ์เขียวที่จัดวางองค์ประกอบของการเรียนการสอนต่าง ๆ ไว้อย่างเป็นระเบียบ ทำให้ครูรู้จุดมุ่งหมายของการเรียนการสอน การดำเนินการจัดการเรียนการสอน และการวัดผลผู้เรียน ซึ่งอำนวยความสะดวกแก่ครูในการเตรียมการสอนทำให้เกิดความพร้อมในการ ดำเนินงาน
2) ส่งเสริมให้การจัดการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพ คือสามารถควบคุมการดำเนินงานให้ บรรลุจุดมุ่งหมายได้อย่างสะดวก รวดเร็ว มีคุณภาพ และประหยัดทรัพยากร รวมทั้งเวลา ดีกว่าการจัดการเรียนการสอนที่ขาดระบบ เพราะจะทำให้เกิดความสับสน เพราะไม่ทราบจุดมุ่งหมายชัดเจนและ ไม่สามารถควบคุมการดำเนินงานได้
3)ช่วยให้ครูทราบปัญหาและหาแนวทางในการแก้ปัญหาการเรียนการสอนได้อย่างเหมาะสม เพราะมีระบบควบคุมกระบวนการดำเนินการทำให้ทราบว่าผลการเรียนรู้ของนักเรียนเกิดจากปัญหาการ ดำเนินงานในส่วนใด เพื่อหาทางแก้ปัญหาได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
4)ช่วยให้ครูได้นำผลการประเมิน และข้อเสนอแนะต่าง ๆ ไปใช้เป็นข้อมูลในการปรับปรุง การเรียนการสอนให้มีคุณภาพดีขึ้น
5)การนำวิธีการเชิงระบบไปใช้ในการพัฒนาสื่อการเรียนการสอน ก่อให้เกิดผลิตภัณฑ์ทาง การศึกษาต่าง ๆ เช่น สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อเทคโนโลยีต่าง ๆ ที่มีคุณภาพ เป็นประโยชน์สำหรับผู้ใช้อย่าง กว้างขวาง
นักออกแบบการเรียนการสอนเห็นว่าการออกแบบการเรียนการสอนเป็นเรื่องที่มีประโยชน์ต่อบุคลากรทางการศึกษาทุกคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งประโยชน์ต่อผู้เรียน เพราะการออกแบบการเรียนการสอนจะเน้นที่ความแตกต่างระหว่างบุคคลดังเห็นได้จากมีการประเมินความต้องการจำเป็นของผู้เรียนในกลวิธีการสอนเน้นที่การเรียนการสอนรายบคคลเป็นส่วนใหญ่และการประเมินผลที่เน้นการประเมินเพื่อปรับปรุงการเรียนการสอนและใช้ประเมินในลักษณะของการประเมินแบบอิงเกณฑ์การออกแบบการเรียนการสอนมีหลักการพื้นฐานที่ผู้ออกแบบควรคำ
การออกแบบการเรียนการสอนมีคุณภาพ ดังนี้
1.คำนึงถึงผลการเรียนรู้ของผู้เรียนเป็นเป้าหมายสำคัญการออกแบบการเรียนการสอนมีจุดมุ่งหมายคือเพื่ส่งเสริมกระบวนการเรียนรู้มากกว่ากระบวนการสอนผู้ออกแบบจึงจะต้องพิจารณาผลการเรียนรู้อย่างชัดเจน เพื่อใช้เป็นแนวทางสำหรับการเลือกกระบวนการเรียนการสอน เพื่อให้ผู้เรียนบรรลุผลการเรียนรู้ที่กำหนดไว้อย่างมีประสิทธิภาพ
2.คำนึงถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ ได้แก่ การอำนวยความสะดวกในการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน เวลาที่ใช้ คุณภาพการสอน เจตคติเเละความสามารถในการเรียนรู้ของผู้เรียน ปัจจัยเหล่านี้ควรนำมาพิจารณา
3.รู้จักประยุกต์ใช้หลักกการเรียนการสอน วิธีการสอน รูปแบบการสอน ให้เหมาะสมกับระดับวัยของผู้เรียนเเละเนื้อหาสาระ เพื่อให้ผู้เรียมีความกระตือรือร้นในการเรียนรู้เเละมีส่วนร่วมทั้งทางด้านร่างกาย สติปัญญาเเละจิตใจในกิจกรรมการเรียนการสอน
4.ใช้วิธีการเรียนการสอนเเละสื่อประกอบการเรียนรู้ที่หลากหลาย ซึ่งผู้ออกแบบการเรียนการสอนควรเลือกสื่อประกอบการเรียนที่ช่วยให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพสอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนรู้เเละความเเตกต่างของผู้เรียน
5.มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง การเรียนการสอนที่มีคุณภาพควรได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เริ่มตั้งเเต่การวางแผน การนำไปทดลอง การใช้จริง เเละนำผลการทดลองเเละข้อเสนอเเนะจากผู้เรียนมาวิเคราะห์เพื่อนำมาปรับปรุงการเรียนการสอนให้มีคุณภาพมากขึ้น
6.มีการประเมินผลครอบคลุม การประเมินควรประเมินทั้งกระบวนการเรียนการสอนเเละการประเมินผลผู้เรียนเพื่อนำผลการประเมินไปใช้ในการพัฒนาการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล เเละน่าสนใจมากขึ้น
7.องค์ประกอบการเรียนการสอนควรมีความสัมพันธ์กันเช่นจุดประสงค์การเรียนรู้ กิจกรรมการเรียนการสอน การวัดประเมินผล ควรมีความสัมพันธ์สอดคล้องกันเเละเหมาะสมกับผู้เรียนเเละบริบทการเรียนรู้ทำให้ผู้เรียนบรรลุจุดประสงค์การเรียนรู้ที่ต้องการนึงถึง
สรุปเเนวคิดการออกแบบการเรียนการสอน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น